آرتروسکوپی یک وسیله جراحی است که پزشک متخصص ارتوپدی از آن برای دیدن داخل مفصل به جهت تشخیص یا درمان بیماری استفاده میکند. کلمه آرتروسکوپی به معنای دیدن داخل مفصل است Arthro به معنای مفصل و scopy به معنای دیدن است.
پزشک معالج با دیدن داخل مفصل میتواند بسیاری از بیماریهای آنرا تشخیص داده و اقدام به جراحی بعضی از آنها از طریق آرتروسکوپ کند.
چرا نیاز به ابزار و جراحي آرتروسکوپی وجود دارد؟
روند تشخیص بیماری های مفصلی معمولا از مراحل خاصی میگذرد. پزشک ابتدا سعی می کند از طريق صحبت با بیمار اطلاعات لازم در مورد مشکلات وی را از او بگیرد. سپس وی را معاینه میکند و بعد از آن از طریق انجام آزمایشات و تصویربرداری هایی مانند رادیوگرافی ساده، سی تی اسکن یا ام آر آی سعی میکند به تشخیص بیماری نزدیک تر شود. گاهی اوقات تشخیص دقیق بیماری امکانپذیر نیست. در این موارد ممکن است بتوان از طریق آرتروسکوپ و دیدن داخل مفصل تشخیص بیماری را امکانپذیر کرد. با استفاده از آرتروسکوپ میتوان پارگی لیگامان ها را در شانه و زانو درمان کرد. میتوان غضروف آسیب دیده در شانه یا زانو و منیسک آسیب دیده در زانو را ترمیم یا خارج کرد.
ترمیم یا بازسازی رباط صلیبی قدامی در زانو و یا خروج بافت های ملتهب در زانو، شانه، آرنج، مچ دست و مچ پا با آرتروسکوپ امکانپذیر است. آرتروسکوپ میتواند به خروج استخوان ها یا غضروف های آزاد در شانه، زانو، آرنج ، مچ دست و مچ پا کمک کند. به توسط آرتروسکوپ میتوان سندرم کانال کارپ را در ناحیه مچ دست درمان کرد. گرچه میتوان درون هر مفصلی را با آرتروسکوپ دید ولی انجام آرتروسکوپی در شش مفصل بیشتر انجام نمی شود که عبارتند از زانو، شانه، آرنج، مفصل ران، مچ دست و مچ پا.
شيوه جراحي آرتروسكوپي توسط متخصص
مهمترین قسمت یک آرتروسکوپ یک لوله فلزی توخالی به اندازه تقریبی یک نی است. در یک انتهای این لوله فلزی، یک دوربین فیلمبرداری بسیار دقیق قرار گرفته است و در درون لوله تعداد زیادی عدسی وجود دارد. پزشک متخصص ارتوپد از طریق یک شکاف چند میلیمتری این لوله را وارد فضای مفصلی کرده و سپس تصاویر تهیه شده توسط دوربین به یک مانیتور با وضوح بالا منتقل میشود تا پزشک معالج بتواند تصاویر داخل مفصل را روی مانتیتورببیند.
یک منبع نور پرقدرت از طریق همان لوله، نور کافی را برای دیدن داخل مفصل در اختیار جراح میگذارد. از طریق یک شکاف دیگر در روی مفصل لوله باریک دیگری وارد مفصل میشود تا از طریق آن مقداری مایعات به داخل آن فرستاده شود. هدف از این فعاليت دو مورد ميباشد. اول اين که مایع کدر داخل مفصل خارج شده و یک مایع شفاف و زلال جای آنرا بگیرد تا داخل مفصل بهتر دیده شود و دوم افزایش حجم داخل مفصل است تا به این طریق اجزای مفصل بیشتر از هم فاصله گرفته و بهتر دیده شوند و فضا برای حرکت آرتروسکوپ در مفصل نیز مهیا شود.
پزشک ارتوپد میتواند بسیاری از قسمت های داخل مفصل را از طریق آرتروسکوپ ببیند و بیماری ها و ضایعات آنرا تشخیص دهد. پزشک معالج ممکن است از طریق شکاف کوچک دیگری در مفصل ابزارهای جراحی خاصی را به داخل آن فرستاده و از طریق آنها اقدام به درمان و جراحی بعضی از ضایعات درون مفصلی کند. این ابزار و ست هاي جراحي بسیار متنوع هستند. بعضی از آنها مانند چاقو برای بریدن بکار برده میشوند. با بعضی دیگر که یک سر چرخنده دارد میتوان قسمت هایی از بافتهای داخل مفصل را تراشید.
براي مثال ابزارهاي مورد كاربرد در جراحي آرتروسكوپي عبارتند از:
انواع اينسترومنت ها (پانچ، گرسپر، قيچي)، شيت، كانولا، انواع شيور، شيوربليد، الكترود و ..... همچنين میتوان از لیزر هم در حین عمل جراحي آرتروسکوپی استفاده کرد.
.
مراحل انجام عمل جراحي آرتروسكوپي
معمولا درمان آرتروسکوپی بصورت یک جراحی سرپایی است به این منظور که بیمار مدت کوتاهی معمولا چند ساعت قبل از جراحی در بیمارستان بستری شده و بعد از آرتروسکوپی میتواند در همان روز از بیمارستان مرخص شود. مانند هر عمل جراحی دیگر بیمار باید به توسط متخصص بیهوشی تحت بیهوشی عمومی یا بیحس کمری یا به ندرت بیحسی محلی قرار بگیرد. پس باید قبل از شروع عمل، بیمار حداقل به مدت هشت ساعت چیزی نخورده و نیاشامیده باشد. کل آرتروسکوپی ممکن است چیزی حدود نیم تا یک ساعت وقت ببرد.
اگر در حین عمل بطور کامل بیهوش نشده باشید شما هم میتوانید از طریق مانیتور شاهد روند عمل جراحي آرتروسکوپی باشید. در انتهای جراحی، وسایل خارج شده و شکاف های پوستی بخیه شده و پانسمان میشوند.
عوارض آرتروسکوپی چیست؟
عوارض آرتروسکوپی زیاد نیست ولی مانند هر جراحی دیگر احتمال عفونت، التهاب وریدها، تورم و خونریزی زیاد، آسیب عروق و یا اعصاب وجود دارد. لازم بذكر است طبق تحقيقات صورت پذيرفته احتمال عارضه در آرتروسکوپی اگر به درستی انجام شود کمتر از یک درصد است.
آرتروسکوپی چه مزایایی دارد؟
گرچه توجه به عمل جراحي آرتروسکوپی از جانب مردم، بیشتر به علت استفاده از آن در درمان ورزشکاران معروف بدست آمده، ولی درمان با آرتروسکوپ در بعضی بیماری ها میتواند موجب ساده شدن عمل جراحی، درد کمتر بیمار بعد از جراحی، كاهش احتمال بروز عفونت، كاهش جراحت و كوتاه تر شدن دوران نقاهت نسبت به عمل جراحي باز باشد. معمولا بيمار همان روز یا روز بعد از جراحی میتواند از بیمارستان مرخص شود. در بسياري از موارد بیمار میتواند بعد از چند روز به فعاليت هاي روزمره ادامه دهد.و اين امر مسبب اين مي شود كه بيماران و متخصصين اين نوع عمل جراحي را بنا به تشخيص ترجيح دهند.
